Συγκριτική ανάλυση της παραβατικότητας των εφήβων ηλικίας 15- 18 ετών στα φροντιστήρια της Πάτρας και της Δράμας.

Abstract

Μια από τις κοινωνικές πληγές που μαστίζουν σήμερα την εποχή μας, είναι το πρόβλημα της παραβατικότητας των ατόμων σε νεαρή ηλικία. Μολονότι ο τεχνολογικός και τεχνικός πολιτισμός σημείωσε τεράστιες και εντυπωσιακές κατακτήσεις, μολονότι το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε και οι άνθρωποι μορφώθηκαν περισσότερο, η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα όχι μόνο δεν σταμάτησε αλλά βρίσκεται σε έξαρση μεταξύ των νεαρών ατόμων. Η στάση και η συμπεριφορά αυτών των ατόμων απέναντι στις υπάρχουσες κοινωνικές δομές, αποτελεί συχνά τον καθρέφτη της ισορροπίας μιας κοινωνίας. Έτσι, η ύπαρξη τέτοιων φαινομένων, όπως η παραβατικότητα των εφήβων, που διαπραγματεύεται η παρούσα εργασία, δείχνει ότι το κοινωνικό μας σύστημα νοσεί. Το πρόβλημα λοιπόν, που παρουσιάζεται και διερευνάται εδώ, είναι η παραβατικότητα των νέων ατόμων. Πιο αναλυτικά, στο πρώτο κεφάλαιο θα διερευνηθούν αρχικά, οι ορισμοί που υπάρχουν για την κατηγορία της παραβατικότητας των εφήβων, όπως το τι είναι παραβατική συμπεριφορά, αντικοινωνική συμπεριφορά και εγκληματική συμπεριφορά, πώς ορίζουμε τον ανήλικο και πώς τον έφηβο σύμφωνα με το Ποινικό Κώδικα. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε τις θεωρητικές προσεγγίσεις και τις ερμηνείες διαφόρων μελετητών που υπάρχουν για την παραβατική συμπεριφορά. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναλύσουμε εκτενώς τους αιτιολογικούς παράγοντες της παραβατικής συμπεριφοράς των εφήβων -ιδιαίτερα το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον του παιδιού- που επιδρούν αποφασιστικά στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του, ώστε αυτό να καταφεύγει σε αντικοινωνική συμπεριφορά και δράση. Στην πρώτη ενότητα θα παρουσιαστούν οι ατομικοί παράγοντες και στη δεύτερη ενότητα οι περιβαλλοντικοί παράγοντες της παραβατικής συμπεριφοράς των εφήβων. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση των συμπτωμάτων, των διαγνωστικών κριτηρίων και της κλινικής εικόνας που παρουσιάζουν οι έφηβοι παραβάτες. Θα αναφέρουμε δηλαδή όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που κάνουν τους έφηβους παραβάτες να διαφοροποιούνται από τους υπόλοιπους εφήβους στα συναισθήματα που βιώνουν, τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν και τη δράση που διαπράττουν. Εν συνεχεία αναφέρονται συντόμως τα συνοδά προβλήματα και οι διαταραχές που συνδέονται με τη διαταραχή της διαγωγής που αφορούν την ψυχολογία και τη συμπεριφορά των εφήβων και τι επιπτώσεις έχουν όλα τα παραπάνω στους ίδιους. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναφέρονται οι συνέπειες της παραβατικότητας στους εφήβους. Θα ορίσουμε τι είναι το κοινωνικό στίγμα και πως λειτουργεί πάνω στους εφήβους, θα παρουσιάσουμε τους παράγοντες που διαμορφώνουν το στίγμα στον έφηβο όσον αφορά την οικογένεια, το σχολείο, την εργασία, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τη φυλακή και θα καταγραφούν οι επιπτώσεις του κοινωνικού στίγματος στον έφηβο παραβάτη. Στη συνέχεια, το πέμπτο κεφάλαιο, αναφέρεται στη σχέση που έχουν οι έφηβοι παραβάτες τόσο με την οικογένειά τους όσο και με τους συνομηλίκους τους. Η μη ύπαρξη καλής σχέσης ανάμεσα σε γονείς και έφηβο συνεπάγεται πολλές φορές την έλλειψη κατανόησης των αναγκών του εφήβου από τους γονείς του, οπότε δημιουργούνται ανάμεσά τους συγκρούσεις κι έτσι έχουμε την εμφάνιση διαφόρων μορφών αποκλίνουσας-παραβατικής συμπεριφοράς. Επίσης παρουσιάζεται η βία και η παραβατικότητα των γονιών και το πως επηρεάζονται από αυτά οι ίδιοι οι έφηβοι. Η βία και η παραβατικότητα των γονιών επηρεάζει τους εφήβους σε τομείς όπως το σχολείο, την κοινωνικότητά τους, τη συμπεριφορά τους κ.α.. Γενικότερα, όταν υπάρχει μια δυσλειτουργική και αποδιοργανωμένη οικογένεια, βλέπουμε ότι μεταβιβάζονται αρνητικά πρότυπα και αρνητικές συμπεριφορές στους εφήβους, τα οποία αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης κάποιας μορφής παραβατικής συμπεριφοράς. Στο τελευταίο κεφάλαιο αναφέρονται οι κατηγορίες των παραβάσεων που διαπράττουν οι έφηβοι, όπως η βία στα γήπεδα, τα αδικήματα κατά περιουσίας (κλοπές, διαρρήξεις, ληστείες, εμπρησμοί), οργανωμένα εγκλήματα (λαθρεμπόριο, τρομοκρατία), παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, δημόσια εγκλήματα (επαιτεία, αλητεία, πορνεία, ναρκωτικά, χουλιγκανισμός), σεξουαλική παρενόχληση, βιασμοί, ενδοοικογενειακή βία (ξυλοδαρμός, κακοποίηση, αιμομιξία), διατάραξη της δημόσιας τάξης, θρασύτητα κατά της αρχής, επιθετικότητα κατά τρίτων, εγκλήματα βίας, βανδαλισμοί, κλοπές και καταλήψεις στο σχολικό περιβάλλον.