Ο ΦΠΑ σε Α΄ Β΄ και Γ΄ κατηγορίας βιβλία.

Abstract

Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), όπως εφαρμόζεται στα κράτη-μέλη της Ευρωπαικής Ένωσης, είναι ένα κοινό σύστημα έμμεσης φορολογίας των κρατών αυτών, που άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από την 01.01.1987 με τον νόμο 1642/86, σε αντικατάσταση υφιστάμενων έμμεσων φόρων επί του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων. Το παλαιότερο καθεστώς έμμεσων φόρων ήταν κατά γενική παραδοχή δαιδαλώδες, αναχρονιστικό και οικονομικά αναποτελεσματικό. Αποτελούνταν από έναν μεγάλο αριθμό φόρων, από τους οποίους άλλοι ήταν γενικοί ή πλατιάς βάσεως, κάλυπταν δηλαδή μια μεγάλη κατηγορία προιόντων και συναλλαγών και άλλοι ήταν ειδικοί, κάλυπταν δηλαδή ένα συγκεκριμένο προιόν ή μία περιορισμένη κατηγορία προιόντων (π.χ βενζίνη, οιμοπνευματώδη, ζάχαρη κ.λ.π). Απ’ τους φόρους αυτούς άλλοι επιβάλλονταν υπέρ του κράτους, άλλοι υπέρ των Οργανισμών Κοινωνικών Ασφαλίσεως, άλλοι υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως και άλλοι υπέρ διάφορων ΝΠΔΔ. Επίσης ένα άλλο στοιχείο που δείχνει την πολυπλοκότητα του συστήματος ειναι ότι η φορολογική βάση, ο αριθμός και η διάρθωση των συντελεστών, οι προβλεπόμενες απαλλαγές και εξαιρέσεις, καθώς και η διαδικασία βεβαιώσεως και εισπράξεων των φόρων είναι τέτοια, ώστε να επιβάλλεται ένα δυσανάλογα υψηλό κοινωνικό κόστος στις (βιομηχανικές κυρίως) επιχειρήσεις, που είναι υποχρεωμένες να εισπράττουν, να διαχειρίζονται και να αποδίδουν τα φορολογικά έσοδα στο Δημόσιο. Ο ΦΠΑ ήρθε και αντικατέστησε υποχρεωτικά όλους εκείνους τους γενικούς φόρους που έχουν το χαρακήρα φόρου επί του κύκλου εργασιών, όχι όμως και τους άλλους (π.χ ειδικόι φόροι). Έμμεσοι γενικοί ή πλατιάς βάσεως φόροι είναι: τα τέλη χαρτοσήμου, ο φόρος κύκλου εργασιών (ΦΚΕ), ο ειδικός φόρος επί των εισαγώμενων, οι φόροι πολυτέλειας, ο ειδικός φόρος καταναλώσεως του 1958 και ο φόρος μισθών και ημερομισθίων. Είναι φανερό ότι ο ΦΠΑ αντικατέστησε φόρους, οι οποίοι τώρα αποδίδουν σημαντικά έσοδα στο κράτος και έκανε πιο απλούστερο το σύστημα έμμεσης φορολογίας, που παρουσίαζε μια σειρά από μειονεκτήματα.