Το ΦΠΑ και η απόδοσή του στη σύγχρονη δημοσιονομική εποχή

Abstract

Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) είναι η κύρια έμμεση φορολογία σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση τις σχετικές κοινοτικές οδηγίες. Στις 11 Απριλίου 1967 υιοθετήθηκαν οι δύο πρώτες οδηγίες για τον ΦΠΑ, οι οποίες αντικατέστησαν όλους τους φόρους κύκλου εργασιών (ΦΚΕ) που ίσχυαν. Η Γερμανία και η Γαλλία τον εφάρμοσαν το 1968, οι Κάτω Χώρες το 1969, το Λουξεμβούργο το 1970, το Βέλγιο και η Ιταλία το 1973. Στην Ελλάδα εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 1987, με τον νόμο 1642/1986. Αντικαταστάθηκαν οι έμμεσοι φόροι πολυτελείας/κατανάλωσης, τα τέλη χαρτοσήμου του εμπορικού τομέα και ο ΦΚΕ. Δεν αντικατέστησε, όμως, άλλους έμμεσους φόρους όπως δημοτικούς φόρους, ειδικούς φόρους δαπανών όπως καυσίμων, καπνού, αυτοκινήτων και δασμούς εισαγωγών. Σαν έμμεσος φόρος, δηλαδή φόρος που επιβάλλεται το ίδιο, ανεξαρτήτως του εισοδήματος και αφορά τους καταναλωτές στο εσωτερικό της χώρας. Πρόκειται για φόρο που καταβάλλεται τμηματικά σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας και της εμπορίας των αγαθών και υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ αξίας παράδοσης των αγαθών και αξίας κτήσης τους. Πλεονέκτημα θεωρείται η ευκολότερη και αμεσότερη καταβολή του μέσω της κατανάλωσης, αλλά και μία από τις κυριότερες πηγές εσόδων του κράτους. Μειονέκτημα θεωρείται η μεγαλύτερη δαπάνη των καταναλωτών για οποιαδήποτε συναλλαγή, αλλά και το γεγονός ότι δεν λαμβάνει υπ’ όψιν το εισόδημα και τη φοροδοτική ικανότητα του καταναλωτή. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η κατανόηση των διατάξεων του κώδικα ΦΠΑ, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, μέσα από την παράθεση και το σχολιασμό της υφιστάμενης νομοθεσίας, καθώς επίσης και με αναλυτικά παραδείγματα και συμπλήρωση εντύπων. Στην εισαγωγή μας ξεκινάμε με τις βασικές διατάξεις του κώδικα ΦΠΑ. Στη συνέχεια στην πρώτη ενότητα γίνεται διάκριση των οντοτήτων με βάση το μέγεθός τους, όπως ορίζεται από τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα (ΕΛΠ) και με βάση το απλογραφικό και διπλογραφικό λογιστικό σύστημα. Επιπλέον, δίνονται και κάποιες ειδικές περιπτώσεις στη δήλωση ΦΠΑ, αλλά και πλήθος παραδειγμάτων σε όλες τις περιπτώσεις. 10 Στη δεύτερη ενότητα γίνεται παράθεση των άρθρων του ΦΠΑ τα οποία διακρίνονται σε τρία μέρη, τις ουσιαστικές διατάξεις, τις διαδικαστικές διατάξεις και τις μεταβατικές – τελικές διατάξεις και παραρτήματα. Όπου κρίνεται απαραίτητο αναπτύσσονται και τα αντίστοιχα παραδείγματα . Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται τα έντυπα ΦΠΑ (περιοδική δήλωση Φ2, ανακεφαλαιωτικός πίνακας ενδοκοινοτικών αποκτήσεων Φ4, ανακεφαλαιωτικός πίνακας ενδοκοινοτικών λήψεων Φ5 και οι δηλώσεις intrastate αποστολής και άφιξης), καθώς επίσης και οι οδηγίες συμπλήρωσής τους. Τέλος, παρατίθεται στη βιβλιογραφία ένα παράρτημα που αφορά τους συντελεστές ΦΠΑ όπως εφαρμόζονται στα κράτη – μέλη της ΕΕ την 1/1/2016 (VAT Rates appliedinthememberstatesoftheEuropeanUnion, Situation at 1st January 2016).

The VAT legislation is the main indirect taxation in every single country among the United Europe. It was first applied in Greece in 1987, after it was established by the law 1642/1986.The purpose of this venture is the detailed comprehension of the VAT patterns, as it has been formed until the today.The main idea of this project will be conceived through the commentary of the present State of the relevant legislation, as well as through an extensive grant of examples and a model completion of documents, included in the chapters that follow.